Ủy ban Nobel tại Học viện Karolinska của Thụy Điển hôm 6-10 thông báo giải Nobel Y học 2014 đã được trao cho 3 nhà khoa học John O’Keefe, May-Britt Moser and Edvard I. Moser vì đã “tìm ra những tế bào cấu thành hệ thống định vị trong não”.
“Những khám phá này đã giúp giải quyết vấn đề khiến các nhà triết học và khoa học bận tâm trong nhiều thế kỷ qua: làm thế nào não người lập được bản đồ về không gian xung quanh mình và làm thế nào chúng ta định hướng đường đi trong một môi trường phức tạp ” – Ủy ban Nobel tại Học viện Karojinska nhận định.
3 nhà khoa học được trao giải Nobel Y học 2014. Ảnh: svd.se
Ông O’Keefe đã phát hiện thành phần đầu tiên của hệ thống định vị trong não vào năm 1971. Khi đó, nhà khoa học này ghi nhận sự hoạt động của một loại tế bào thần kinh tại vùng não hippocampus ở chuột khi nó có mặt tại những địa điểm cụ thể bên trong căn phòng. Ông kết luận rằng những “tế bào địa điểm” này đã hình thành tấm bản đồ của căn phòng.
Đến năm 2005, cặp vợ chồng người Na Uy Edvard I. Moser (52 tuổi) và May-Britt Moser (51 tuổi) tìm thấy một thành phần quan trọng khác của hệ thống này – một loại tế bào thần kinh được gọi là “tế bào lưới”. Loại tế bào này thiết lập một hệ thống tọa độ, cho phép sự định vị và tìm đường chính xác.
Những phát hiện trên đã đóng vai trò quan trọng trong việc giúp con người biết được mình ở nơi nào, tìm đường đi từ nơi này đến nơi khác và lưu trữ thông tin về những con đường đã đi để không bị lạc lối lần sau.
Phân nửa giải thưởng trị giá 1,1 triệu USD được trao cho ông O’Keefe, nhà khoa học 75 tuổi mang 2 quốc tịch Mỹ và Anh hiện làm việc tại Đại học London (Anh). Hai nhà khoa học người Na Uy chia nhau giải thưởng còn lại.
Y học là giải Nobel đầu tiên được trao trong mùa Nobel năm nay. Giải này được trao lần đầu tiên vào năm 1901 theo di chúc của doanh nhân Alfred Nobel.
P.Võ (Nobelprize.org)